Bütpǝrǝst oldu könül, bütxanǝlǝr küncündǝdir,
Mǝn bilürmǝn bu dili-şeyda nǝlǝr küncündǝdir.
Gǝnci-eşq üçün vücudim şǝhrini qıldım xǝrab,
Nişǝ kim gǝncin yeri viranǝlǝr küncündǝdir.
Yusifi-Kǝnani salmışdır zǝnǝxdan çahinǝ,
Zülfünǝ bağlı necǝ, divanǝlǝr küncündǝdir.
Cismimi tǝrk etdi dil, kuyindǝ tutmuşdur mǝqam,
Kim ki, can tǝrkin qılur, cananǝlǝr küncündǝdir.
Nǝrgisi-mǝsti-xumarın qanımı içmǝkliyǝ,
Qaşların mehrabi ol mǝstanǝlǝr küncündǝdir.
Dürlü nǝzmim hǝsrǝtindǝn, firqǝtindǝn, ey sǝnǝm,
Bǝhri-çeşmim mǝdǝni dǝndǝnǝlǝr küncündǝdir.
Zahid aydır, ey Xǝtai, rǝxti-dǝstarın xanı?
Qoymuşam meyçün girov, meyxanǝlǝr küncündǝdir.
**********
Gǝl tǝraş et xǝttini, şahi-cahan üç gündǝ bir,
Ta olasan afǝti-dövri-zaman üç gündǝ bir.
Mǝn sǝni çoxdan sevǝrdim, bilmǝmişsǝn, ey pǝri,
Öldürür aşiqini vermǝz aman üç gündǝ bir.
Çar ǝbru dilbǝri sevdim, ğǝrǝz qucmaq dǝgil,
Mǝrhaba etsin bizimlǝ tǝk haman üç gündǝ bir.
Iki cahan hörmǝt içün sufi gǝlsin can ilǝ,
Içǝlim lǝli-şǝrabi-ǝrğǝvan üç gündǝ bir.
Ey günǝş yüzlü, yüzün göstǝr Xǝtai bǝndǝnǝ,
Nur ilǝ dolsun zǝminü asiman üç gündǝ bir.
************
Badi-sübh ǝz suyi-mǝşriq afitab almış gǝlür,
Ğaliba yarın cǝmalından niqab almış gǝlür.
Aşiqi-dilxǝstǝdǝn dǝf süda etmǝk dilǝr,
Sünbülündǝn dilbǝrin buyi-gülab almış gǝlür.
Gözlǝrin dövründǝ mǝst oldu lǝbin çahin görüb,
Zahidi meyxanǝdǝn gördüm şǝrab almış gǝlür.
Sufiyi-biçarǝ hǝm halın görüb ol zahidin,
Söhbǝtin gǝrm etmǝyǝ çǝngü rübab almış gǝlür.
Hǝr kişi almış gǝlür, anın ğǝmindǝn bir nǝsib,
Bu Xǝtai çeşmi-pürxun, dil kǝbab almuş gǝlür.
******
Bu sürahi, filmǝsǝl, bir dilbǝri canan durur,
Rahi-ruhǝfza anın içindǝ nazik can durur.
Mǝclisi-üşşaqi pürnur etsǝ ol hǝr şǝb nola,
Kim, mǝlayik şǝmi göydǝ kovkǝbi-rǝxşan durur.
Sǝcdeyi-şükr eylǝyib hǝr dǝm ayağa baş üçün,
Çün görǝr üstündǝ daim sayeyi-sübhan durur.
Sǝbzxǝt saqilǝr, andan doldurun peymanǝlǝr,
Xızr cami tǝk pürabi-çeşmǝyi-heyvan durur.
Bir pǝri sǝrvi-sǝhi qǝddir ki, durmuş rǝqs üçün,
Yoxsa, cǝnnǝt mǝclisindǝ tubiyi-rizvan durur.
Cami-Cǝmşidi-Cǝmin dövrani xǝtm oldu tamam
Dövri-cam indi anındır kim, şǝhi-dövran durur.
Budur ol ayineyi Iskǝndǝri-gitinüma,
Munda rövşǝndir cahanda hǝr nǝ kim, pünhan durur.
Bu sürahidǝn mǝvali dolduranda dustkam,
Qayğudan düşmǝn xǝvaric yürǝgi bir qan durur.
Görmǝdi heç kimsǝ mun tǝk, simtǝn mǝhbubi-şux,
Kakili-zǝrrinü taci dǝxi nurǝfşan durur.
Yerdǝ ǝksi çǝrxi-pür kökǝbdir olmuş aşikar,
"Nǝssi-ǝzzinǝs-sǝmavǝt" ayǝti-bürhan durur.
Böylǝ qiymǝtli cǝvahir hansi mǝdǝndǝn çıxır,
Kün-fǝkan, mülkün bǝha versǝn, hǝnuz, ǝrzan durur.
Bu Xǝtai içdi andan dǝr ǝzǝl bir cürǝ mey,
Ta ǝbǝd hüşyar olmaz, mǝsti-cavidan durur.
****
Getmǝ sǝn eşqin ki, bir kǝnci-nihan ǝldǝn gedǝr,
Bil ki, sǝn getsǝn yanımdan tǝndǝ can ǝldǝn gedǝr.
Qayib oldu gül yüzün çeşmindǝn, ey ruhi-rǝvan,
Qorxaram ki, sünbüli-ǝnbǝrfişan ǝldǝn gedǝr.
Candan oldum, ey pǝrivǝş, möhnǝtindǝn tanrıçün,
Qıl tǝrǝhhüm ki, bu cismi-natǝvan ǝldǝn gedǝr.
Ahim odundan kim oldu yerü göy zirü zǝbǝr,
Ehtiyat et ki, zǝminü asiman ǝldǝn gedǝr.
Mǝn yaman etsǝm neçǝ, sǝn yaxşılıq qıl, ey ǝziz,
Nǝsnǝ qalmaz dünyǝdǝ, yaxşı-yaman ǝldǝn gedǝr.
Basmadın hǝr yerǝ kim bir dǝm qǝdǝm tutmaz qǝrar,
Mǝskǝn eylǝ, çün müşǝrrǝfdir mǝkan ǝldǝn gedǝr.
Bu Xǝtai, ey sǝnǝm, bir dǝm cǝmalın görmǝsǝ,
Taqǝt etmǝz dǝ kim ol ruhi-rǝvan ǝldǝn gedǝr.
********
Ol kimsǝ kim, bu dünyǝvü üqbadǝ şahdir,
Hǝm ǝnbiyalǝr üstǝ ulu padşahdir.
Tǝrif edüb sifatini, şirim, dedi xuda,
Bu doğru sözǝ insü mǝlayik güvahdir.
Hǝm bǝhrü kanü kuhi-vilayǝtdir ol Əli,
Düşmǝn onun qatında qamu bǝrgi kahdir.
Olmaz qǝnim qǝnbǝrinǝ bǝbrü ǝjdǝha,
Çün hǝmdǝmi o şahi-cǝhanın ilahdir.
Hǝr kim onu sevǝrsǝ Yeziddǝn nǝ fikri var,
Çün qullarına xofü xǝtǝrdǝn pǝnahdir.
Ol mǝdǝni-vilayǝt onun asitanıdır,
Kim, eşigindǝ insü mǝlǝk dadxahdir.
Gǝr bürci-ǝrşin üstǝ mǝlǝk anı sevmǝsǝ,
Harut tǝk mǝqami onun qǝ'ri-çahdir.
Bürcündǝ övliyaların ol, filmǝsǝl, tamam,
Kovkǝb içindǝ nisbǝti xyrşidü mahdir.
Mǝşhǝr günündǝ lütfün umar dǝstgir ola,
Miskin Xǝtai xǝstǝyǝ, kim, pürgünahdir.
*****************
Kuyin sǝnin ki, rozeyi-darüssǝlamdir,
Mehrab qaşların ona, çeşmin imamdir.
Heç bilmǝzǝm bu dünyada ǝyyami-ruzigar,
Ruy ilǝ zülfiniz mǝnǝ sübh ilǝ şamdir.
Bǝdnam qılma könlümi, aşiq deyib, hǝsud,
Alǝmdǝ eşq adı belǝ nik namdir.
Yar mǝclisindǝ badǝvü cam istǝmǝn müdam,
Kim gǝrdǝni sürahi, onun lǝli camdir,
Mǝn eylǝmǝ Xǝtai kǝlamini, ey rǝqib,
Yaz dǝftǝrinǝ sözlǝri nǝzmü nizamdir.
*********
Göydǝki mahin liqasi dust didarındadır,
Afitabın yüzü ol xurşid rüxsarındadır.
Vǝsl-ümidinǝ gǝzǝr, miskin könül olmaz hǝlak,
Yoxsa çox hicran bǝlası çeşmi-bimarındadır.
Ahu tǝk aşiqlǝrin könlün neçün seyd etmǝsün,
Ol qǝdǝr kirpük oxu kim çeşmi-xunxarındadır.
Aqibǝt tufan qopar, bir gün cahanı qǝrq edǝr,
Seyli-baran kim, bu aşiq çeşmi-xunbarındadır.
Bu Xǝtai şerinǝ münkir nǝdǝnsǝn, zahida?
Atǝşi-eşqin nişanı odlu göftarındadır!
**********
Işim eşqindǝ fǝryad eylǝmǝkdir,
Visalın vǝdǝsin yad eylǝmǝkdir.
Xǝrab etdi, demǝn, eşqin könülmü,
Bǝs, ol virani abad eylǝmǝkdir.
Bu könlüm adǝti hǝr şǝb ğǝmindǝ,
Fǝğanü ah bünyad eylǝmǝkdir.
Verür mǝn ğǝm dilǝ ümmidi-vǝslin,
Bu rǝsm ilǝn onu şad eylǝmǝkdir.
Xǝtai qulluğun mǝqbul qılsan,
Bu gün yüz bǝndǝ azad eylǝmǝkdir.
*******
Mǝnim ol, suvlu yarım gǝldi xoşdur,
Əlimǝ ol nigarım gǝldi xoşdur.
Əlindǝn ixtiyarın getsǝ getsin,
Əlimǝ ixtiyarım gǝldi xoşdur.
Sǝn ol sǝhrada çün quli-biyaban,
Çǝmǝndǝ gülüzarım gǝldi xoşdur.
Öl imdi, qış günü, sǝrma ǝlindǝn,
Mǝnim tazǝ baharım gǝldi xoşdur.
Qǝm ilǝn intizar içindǝ sǝn öl,
Hǝmişǝ intizarım gǝldi xoşdur.
Xǝtai, şükr qıl allaha daim,
Gedǝn sǝbrü qǝrarım gǝldi xoşdur.
******
Tǝala şanǝhü ǝkbǝr, bu nǝ hüsni-dilaradır,
Cǝmalın huridǝn yeyrǝk, boyun tubadan ǝladır!
Gözüm yüzün görǝr hǝrdǝm, zǝhi nazir, zǝhi mǝnzur,
Könül zülfin ilǝr hǝrdǝm, ǝcǝb aşüftǝ sevdadır.
Xocǝstǝ qamǝtin gördüm sǝnin, ey sǝrvǝri-xuban,
Bǝladǝn dil xilas olmaz, ǝcǝb hümmǝtlü baladır.
Əgǝr cövri-cǝfa qılsan, ǝgǝr mehrü vǝfa qılsan,
Yolundan dönmǝyim yoxdur ki, hǝq binavü danadır.
Xǝtai xǝstǝnin vergil, müradın hǝsbǝtǝn lillah,
Ki, xaki-asitanında işi daim tǝmǝnnadır.
****
Ey könül, yar vǝslini qoyma ki, yar ǝldǝn gedǝr,
Sǝn bu işdǝ qılma tǝqsir, ixtiyar ǝldǝn gedǝr.
Ilbǝ-il, saǝtbǝ-saǝt xoş keçir, gün yarilǝ,
Hǝftǝ-hǝftǝ, günbǝ-gün ol ruzigar ǝldǝn gedǝr.
Işrǝtü zövqü sǝfayǝ ey könül, şad ol müdam,
Eyş nihan olur görünmǝz, aşikar ǝldǝn gedǝr.
Aşinayi tǝrk edübǝn, yada can vermǝ könül,
Yad ilǝ biliş olunca aşna, yar ǝldǝn gedǝr.
Ey Xǝtai, qoyma yarın damǝnin ǝldǝn müdam,
Kim ki, işin süst dytar hǝr nǝ ki, var ǝldǝn gedǝr.
***
Lǝblǝrin yadi ilǝ didǝlǝrim qan doludur,
Ağlamaqdan ǝtǝyim lǝl ilǝ mǝrcan doludur.
Sǝri-kuyindǝ nǝ ğǝm nalǝ qılırsa dilü can,
Yüzü gül, gülşǝn ara, bülbüli-xoşxan doludur.
Kimǝ şikvǝ edǝyim, sǝn qaşı yayın oxudan?
Hǝr yana sancıla, sinǝmdǝ bu peykan doludur.
Buyi-zülfin gǝtirir yadinǝ badi-sǝhǝri,
Canü dil bağçasıda müşk ilǝ reyhan doludur.
Ey Xǝtai, özünü xak edǝ gör, pak olasan,
Mǝnlik etmǝ ki, cahan ǝhlinǝ ürfan doludur.
***
Bu gün mǝn munda, yarım anda neylǝr,
Yüzü şölǝ nigarım onda neylǝr?
Apardı ǝql ilǝ sǝbrü qǝrarım,
Mǝnim sǝbrü qǝrarım anda neylǝr?
Qatı müştaq idim şirin lǝbinǝ,
Gözü mǝstü xumarım anda neylǝr?
Vǝtǝndǝn ayrı düşdüm, dadü fǝryad!
Qǝribǝm, ğǝmküsarım anda neylǝr?
Xǝtai xǝstǝ düşdüm yardan ayrı,
Tǝbib ilǝ timarım anda neylǝr!
****
Dilbǝra, eşqin sǝnin cismimdǝ canım canıdır,
Vǝsli rüxsarin xǝyali könlümün mehmanıdır.
Firqǝtin dövründǝ dilbǝr, xǝstǝ canım oldu zar.
Şǝrbǝti-lǝli-lǝbin bu dǝrdimin dǝrmanıdır.
Mehrü qǝhrindǝn anın, aşüftǝ könlüm, ğǝm yemǝ,
Kim, mana cövrü cǝfası lütfilǝ ehsanıdır.
Zahida, vermǝ nǝsihǝt eşqi tǝrk etgil, deyü
Aşiqin allah bilir kim, sevgisi rǝhmanıdır.
Ey Xǝtai, cövrü qǝhrindǝn cahanın incimǝ,
Hǝr nǝ kim bǝndǝ yoluna gǝlsǝ hǝq fǝrmanıdır.
***
Bağdaş qurub otursa nigarım, fǝğan qopar,
Dursa-otursa, fitnǝyi-axirzaman qopar!
Şirvan xǝlayiqi qamu Tǝbrizǝ daşına,
Mülki-Əcǝm sorar ki, qiyamǝt xaçan qopar?
Yetdikcǝ tükǝnür ǝrǝbin kuyü mǝskǝni,
Bağdad içindǝ hǝr necǝ kim türkman qopar.
Çıxsa saraydǝn bu cahan vadisin tutar,
Bir mürşidi--tǝriqǝti-pirü cavan qopar.
Görmişdi ta Xǝtai ǝzǝldǝn yǝqin bunu,
Nuhun ǝlamǝti gǝlir, andan tufan qopar.
***
Bilmǝn ki, yar cövrü cǝfa kimdǝn öyrǝnir?
Eşqindǝ bunca dǝrdü bǝla kimdǝn öyrǝnir?
Aşiqlǝrinǝ cövrü sitǝmdir işi müdam,
Bǝs bilmǝnǝm ki, rǝsmi-vǝfa kimdǝn öyrǝnir?!
Bu xǝstǝnin qapunda duadır işi müdam,
Sor ol gǝdayǝ, munca dua kimdǝn öyrǝnir?
Ol ay yüzünü görmǝyǝ yer-göy bǝha dedi,
Yarǝb ki, bu mǝtaǝ bǝha kimdǝn öyrǝnir?
Cana, Xǝtai dünyada dǝrdin çǝkǝr sǝnin,
Könlünǝ sor ki, rǝsmi-dǝva kimdǝn öyrǝnir?
***
Pǝrtövi-hüsnündǝn ey dilbǝr, cahan pürnur olur,
Binǝvadır ki, vüsalından hǝbibin dur olur.
Ey pǝriru sǝn mana hǝrgiz nǝzǝr qılsan benaz,
Müddǝi bu qüssǝdǝn eynülyǝqin rǝncur olur.
Zahidin cövründǝ gǝr viran olursa mülki-dil,
Ğǝm deyil, cana, çü vǝslindǝn yenǝ mǝmur olur.
Hüsni dövründǝ baxın, heç iltifat etmǝz mǝnǝ,
Kim, görübdür mövsimi-gül bağiban mǝqdur olur.
Tǝşnǝdildir bu Xǝtai, can veribdir lǝlinǝ,
Necǝ kim lǝlin ǝsǝldir, dil ona zǝnbur olur.
****
Dodağın qǝnd imiş, bal onda neylǝr?
Nǝ nazik xǝtt imiş, xal onda neylǝr?
Əlifǝ nisbǝt etdim qǝddü dalın,
Əlif üstǝ, ǝlif, dal onda neylǝr?
O zahid geydiyi sufü sütürlat,
Fǝqirin geydiyi şal onda neylǝr?
Kimi kim, mali-mülki gǝnci yoxdur,
Geniç mülk olmayan mal, onda neylǝr?
Xǝtai qal evindǝn halǝ yetdi,
Bu bir hal evidir, qal onda neylǝr?
***
Dilbǝra, eşqi-rüxün daim bu can üstündǝdir,
Bir gülǝ nisbǝtdir ol kim, gülsitan üstündǝdir.
Şol münǝvvǝr çöhrǝnin qatindǝ kǝmtǝr zǝrrǝdir,
Gǝrçi xurşidin mǝqami asiman üstündǝdir.
Eşqinǝ seyd olalı hǝr dǝm bu canım qǝsdinǝ,
Qaşü gözün dilbǝra, tirü kǝman üstündǝdir.
Gǝrçi derlǝr mahi-taban nur alur xurşiddǝn,
Nuri-hüsnin afitabi kün-fǝkan üstündǝdir.
Dövlǝti-vǝslin dilǝr miskin Xǝtai hǝr zaman,
Xaki-payintǝk mǝqami asitan üstündǝdir.
****
Dilbǝra, dildǝ sǝnin mehri-rüxün can kimidir,
Şǝrbǝti-lǝli-lǝbin dǝrdimǝ dǝrman kimidir.
Baği-hüsnindǝ boyun sǝrvi-xuraman dedilǝr,
Zülmǝt içindǝ lǝbin çeşmeyi-heyvan kimidir.
Taki sǝndǝn düşǝli ayrı, ǝya ruhi-rǝvan,
Gözümün yaşı mǝnim qǝtreyi-baran kimidir.
Ruyi-muyin görǝli fürqǝti-hicranda nǝ ğǝm,
Zülfü-ruyin sǝnǝma, şǝmi-şǝbistan kimidir.
Bu Xǝtai düşǝli söhbǝti-vǝslindǝn iraq,
Bağrı büryan kimiyü gözlǝri giryan kimidir.
***
Iki alǝmdǝ sultandır qǝlǝndǝr,
Qǝdim küfrü imandır qǝlǝndǝr.
Qǝlǝndǝrdir hǝqiqǝt sirri-kovneyn,
Əmiri-hǝyyi fǝrmandır qǝlǝndǝr.
Qǝlǝndǝr Mustafavü Mürtǝzadır,
Zǝhi cism ilǝ hǝm candır qǝlǝndǝr.
Cahan içindǝ sǝr tapa bürhǝnǝ,
Şahin eşqinǝ qurbandır qǝlǝndǝr.
Müsafirlǝr ki, mǝsti-candı hǝqdǝn,
Vüsali-şahǝ mehmandır qǝlǝndǝr.
Cǝhanın darini buldu gǝda buş,
Əcayib ǝhli-imandır qǝlǝndǝr.
Keç indi şöhrǝti-alǝm göründü,
Hesaba cümlǝ ehsandır qǝlǝndǝr.
Vilayǝt Kǝbǝsin açdı Xǝtai,
Qulami-şahi-mǝrdandır qǝlǝndǝr.
***
Mǝnim yolumda yektalǝr gǝrǝkdir,
Dini, imanı yǝğmalar gǝrǝkdir.
Mǝnimtǝk gövhǝri nadan nǝ bilsin,
Mǝni bilmǝyǝ danalar gǝrǝkdir.
Nǝ bilsin mǝni hǝr bir başı gözli
Könül gözündǝ binalǝr gǝrǝkdir.
Mǝn olman dǝymǝ fikr ilǝn müyǝssǝr.
Mǝnǝ bir incǝ sövdalar gǝrǝkdir.
Mǝnǝm sultan Xǝtai Heydǝr oğlu,
Mǝnim yolumda ğovğalar gǝrǝkdir.
***
Ey müsǝlmanlar, bu gün ol yari-pünhan ayrılır,
Uçdu ruhim, getdi ǝqlim, gövdǝdǝn can ayrılır.
Ayrılır ol yari-sǝrdarım, gedir, qoymuş mǝni,
Sǝd hǝzaran dadü bidad, bǝnddǝn can ayrılır.
Ey könül, fǝryadü nalǝ vaxtıdır, eylǝ fǝğan,
Şimdi şǝhrindǝn sǝnin ol şahi-sultan ayrılır.
Zar qıl bülbül kimi, çak et yaxanı gül kimi,
Şol ǝzǝldǝn yari-hǝmdǝm, ǝhdü peyman ayrılır.
Gözlǝrim, hǝr dǝmdǝ mövc eylǝ ki, firqǝtdir bu gün,
Tök sǝdǝflǝr dürri kim, şol gövhǝri-kan ayrılır.
Dust vida eylǝr mǝnimlǝn ağlaram mǝn zar-zar,
Gözlǝrimdǝn hǝr zaman gör Bǝhri-Ümman ayrılır.
Ey Xǝtai, tanri sorsun bu şikǝstǝ könlümü,
Zǝrd olubdur arizin, andan mǝgǝr qan ayrılır?
***
Nǝ buyursan şǝha, fǝrman sǝnindir,
Yolunda canü baş qurban sǝnindir.
Xǝta mǝndǝn ǝta sǝndǝn ǝya dust,
Ki mürvǝt kanısan ehsan sǝnindir.
Susamış lǝblǝrin Xizri-zǝmanǝ,
Suvar, gǝl çeşmǝyi-heyvan sǝnindir.
Sǝvar ol dövlǝt atına hǝmişǝ,
Sǝadǝt topuna çovkan sǝnindir.
Mǝlǝklǝr müştǝridir gül yüzünǝ,
Sür imdi ey qǝmǝr, dövran sǝnindir.
Əzǝldǝn canımı qurban verirdim,
Qǝbul eylǝ şǝha, fǝrman sǝnindir.
Eşigindǝ qulundur bu Xǝtai,
Nǝzǝr qıl halına, heyran sǝnindir.
****
Xandadir ol bimisalın ibtidası, xandǝdir?
Kim bilir, ol künt-kǝnzin intǝhası xandǝdir!
Gǝl bǝyan etgil süfati-zatini şǝrh eylǝ kim,
Mǝn sual etdim ona, eyni-liqası xandǝdir?
Kǝndü lütfindǝn yaratdı alǝmin mövcudini,
Cümlǝnin mǝqsudi şahdır, istivasi xandǝdir?
Ərşü kürsi cǝnnǝtü hǝm narü tubavü şǝcǝr,
Əbrü badu maü tin, ǝsli-şǝrasi xandǝdir?
Hǝr kişi kim, zikri-xǝtlǝn könlünü etmǝz cila,
Ol nǝ bilsin bibǝsǝr eşqin sǝfası xandǝdir.
Xatǝmi-tohidi hǝr kim könlünǝ mehr etmǝdi,
Ol şǝhadǝt şǝrhinin bilmǝz ǝsası xandǝdir.
Sǝn niyaz et ey Xǝtai, kimsǝ bilmǝz çün sǝni,
Mǝntiqin inşasının hǝmdü sǝnası xandǝdir.
***
Gördüm yüzüni, ey sǝnǝm, billah ki, xoş cananǝdir,
Manǝndi yoxdur hüsninin qiymǝtli bir dürdanǝdir.
Pǝnd nǝsihǝt tutmadın, neyçün könül verdin ona,
Billah cǝzadır, ey könül, hicran oduna yanǝdir.
Yüzün çü mahi-bǝdrdir, yeldası zülfin sayǝsi,
Mǝst aşiqlǝri eylǝyǝn lǝli-lǝbin peymanǝdir.
Yüz göstǝribǝn alǝmǝ, neyçün açırsan vǝchini,
Dilbǝr yüzü fitnǝ deyil, sor ey könül, aya nǝdir?
Ol dilbǝrin rüxsarına, verdi Xǝtai könlünü,
Ah ilǝ tab oldu işim ol şǝminǝ pǝrvanǝdir.
***
Könül, şad ol ki, canan gǝldi, derlǝr,
Bu mürdǝ cisminǝ can gǝldi, derlǝr.
Şikayǝt eylǝmǝ sǝn hicr ǝlindǝn,
Sǝnin dǝrdinǝ dǝrman gǝldi derlǝr.
Bu zülmǝt cövrini çox çǝkdi bülbül,
Bahar irdi gülüstan gǝldi, derlǝr.
Qarınca bağladı bel xidmǝtinǝ,
Əsǝn yellǝr Süleyman gǝldi, derlǝr.
Xǝtai, can fǝda dustun yoluna,
Bu gün dust sanǝ mehman gǝldi, derlǝr.
***
Hǝqin nüsxǝlǝrindǝ bir bǝyan var,
Müqǝrrǝr biliniz kim, qanǝ-qan var.
Başım qurban sana, ey mürşidi-hǝq,
Neçǝ yüz mǝn tǝki cana qıyan var.
Əlin var, yaxşı sǝn qırdın Yezidi,
Cahandar olasan ta kim, cahan var.
Hǝnuz şah Heydǝrin qanı qalıbdır,
Yezidǝ bir dǝxi külli qǝran var.
Sana münkir, derǝm görmǝzsǝn anı,
Günǝşdǝn ǝhli-hǝq qatna ǝyan var.
Mǝnim halım şaha ǝrz etmǝk üçün,
Yeri badi-sǝba, sǝn bir zaman var.
Bu yola varmaq olmaz rǝhnümasız,
Necǝ kim, olasan sǝn soraqan var.
Yǝqin, ixlas gǝrǝk eşqin yolunda,
Get ey münkiri-lǝin sǝndǝ güman var.
Ögüş xof eylǝmǝn eşqin yolunda,
Rǝfiqim ğazilǝrdǝn karivan var.
Müǝzzin gecǝ-gündüz çağırır hey.
Imam gǝldi, namaza dur, oyan, var.
Sǝfǝr qıl, dur, oturma, ey Xǝtai,
Ki, şǝhri-Ərdǝbildǝ xanǝdan var.
***
Gǝl ey arif, sana hǝr dǝm tǝvafi-hǝcci-ǝkbǝrdir,
Ki, qiblǝn-nuri-peyğǝmbǝr, imamin nǝqdi-Heydǝrdir.
Əli oldur ki, cǝnnǝtdǝ olubdur saqiyi-kövsǝr,
Budur saqi, budur cǝnnǝt, şǝrabi abi-kövsǝrdir.
Əlindǝ badeyi-gülrǝng, içǝr ğazilǝrin şahı,
Nǝ hacǝt nǝql üçün şǝkkǝr sözün qǝndi-mükǝrrǝrdir.
Şücaǝt bu, vilayǝt bu, mürüvvǝt bu, kǝramǝt bu,
Əlini görmǝyǝn xasir Yezidü gǝbrü kafǝrdir.
Hǝdisi-vǝzi-Qurandan, nǝ buldun gǝl, gǝl ey zahid,
Kǝlamın ismi Qurandır, hǝdis allahü ǝkbǝrdir.
Siratin körpüsün keçdim, ǝmǝl mizanını çǝkdim,
Bu yoldan azǝnin, billah, mǝqamı nari-mǝhşǝrdir.
Xǝta ilǝn Xötǝn mülki, şaha fǝth oldu Çin böylǝ,
Ki, mǝclis nafeyi-mişkin sǝrasǝr mişki-ǝnbǝrdir.
Əya mehrab edǝn daşı, hǝqiqǝt mǝzhǝbindǝn kim,
Nigarın gözlǝri-qaşi mana mehrabü mǝnbǝrdir.
Behişt istǝrsǝn, ey zahid, biya dǝr mǝclisi-rindan,
Hǝqin didarı ey aşiq, nǝ cǝnnatǝ müyǝssǝrdir.
Əgǝr nazirsǝn ey talib, hǝqi insanda gör, getmǝ.
Mübarǝk xacǝmin vǝchi hǝqin nurindǝ mǝzhǝrdir.
Xǝtainin deyil hǝqqi, şaha qulam deyǝ bilmǝk,
Əgǝr xidmǝt qǝbul olsa onun, mövlası Qǝnbǝrdir.
*****
Nǝ xacǝyǝm, nǝ dǝ mal ǝksiyimdir,
Nǝ sultanǝm, nǝ xud qul ǝksiyimdir.
Ərǝnlǝr dünyaya murdar demişlǝr,
Nǝ gǝrkǝsǝm, nǝ murdar ǝksiyimdir.
Mǝn qürab deyilǝm, zağı gözlǝyǝm,
Zira mǝn bülbülǝm gül ǝksiyimdir.
Seyr eylǝdim tamunun dörd guşǝsin,
Nǝ yanaram, nǝ xud nar ǝksiyimdir.
Şah Xǝtaim hǝr şeydǝ bir nǝzǝr var,
Bir yüzü nurlu didar ǝksiyimdir.
***
Daneyi-xalin görǝndǝ mürği-dil pǝrvaz edǝr,
Qeyb ikǝn ol dǝmdǝ ǝsrari-mǝani baz edǝr.
Dasitani-hüsnini, ey dust, dǝr fǝsli-bahar,
Guşeyi-gülşǝndǝ, bülbül sübhdǝm ağaz edǝr.
Görmǝdi hǝrgiz günah ol şahi-xuban ah kim,
Öyrǝnibdir kim mana hǝr lǝhzǝ yüz min naz edǝr.
Ey könül, qatlan vüsalın istǝr isǝn daima,
Hǝr cǝfalar kim, sana şol dilbǝri-tǝnnaz edǝr.
Ey Xǝtai, afǝrin qılmaq gǝrǝk idrakına,
Böylǝ tǝr sözlǝr mǝgǝr kim, Sǝdiyi-Şiraz edǝr?
****
Mana cövrü cǝfa qılmaq, deyil cananǝlǝrdǝndir,
Yaman yoldaşilǝn yar olma ki, nadanǝlǝrdǝndir.
Mǝnimtǝk aşinayi yad qıldın, ey tǝrǝhhümsiz,
Fǝlǝkdǝn görmǝzǝm anı qamu biganǝlǝrdǝndir.
Fǝdadır bil, yǝqin billah yolunda, cani-şirinim,
Cǝmalın şǝminǝ hǝr dǝm yanan pǝrvanǝlǝrdǝndir.
Xǝbǝr tutmaz hǝqiqǝtdǝn, riyayi-zahidin fǝhmi,
Anın fikri ǝcayib qisseyi-ǝfsanǝlǝrdǝndir.
Xǝtai, nǝzmi-ǝşarinǝ yüz min afǝrin gǝlsin,
Ki, aqillǝr xǝyalından deyil, divanǝlǝrdǝndir!
***
Cahanda aşiqin çox adı vardır,
Ki, hǝr birisinin bir dadı vardır.
Bu gün sǝn Xosrovi-şirin dǝhǝnsǝn,
Sǝnin tǝk Şirinin Fǝrhadı vardır.
Bu eşqin öyünǝ dözmǝz dağü daş,
Yavuz iti külüng fuladı vardır.
Hǝr işi eşqilǝ dutgil cahanda,
Ki, eşqilǝ olan bünyadı vardır.
Nǝ yerdǝ bir guri ahu olursa,
Müqǝrrǝrdir, anın sǝyyadı vardır.
Cǝmi, bǝndǝnin vardır niyazı,
Qamu könüllǝrin müradı vardır.
Uda bilmǝz munu dövri-zǝmanǝ,
Ki, bir oynayıcı nǝrradı vardır.
Zühur oldu oyunçu rindü qǝllaş,
Vilayǝtdǝn anın irşadı vardır.
Sağınmanız Xǝtai, dǝrdini sor,
Ki, söylǝr söylǝdir ustadı vardır.
****
Əz qeylü qal mǝdrǝsǝ xoşdur ki, olsa dur,
Ey dil, hǝzǝr qıl onda ki, yoxdur sana qüsur.
Meyxanǝ küncün istǝ, deyǝr, saqiyi-lǝtif,
Öz vǝhdǝtindǝ ol ki, çü allah imiş qǝfur.
Əfsanǝ sözlü vaizi görsǝn mǝlamǝt et,
Ta xǝlq içindǝ eylǝmǝyǝ razini zühur.
Bulsun bu malü mülkü vǝ gǝr hiç bulmasın,
Neyçün ki, vǝsl yardır ancaq mana zǝrür.
Sǝndǝn Xǝtai mehrü vǝfa iltimas edǝr,
Yarǝb, müradi aşiqi-biçarǝnin budur!
***
Boyun bir sǝrvi-rǝnadır güli var,
Sǝmǝn üzrǝ pǝrişan kakili var.
Nǝ nazikdir cǝmalın gülşǝni kim,
Güli-tǝr üzrǝ nazik sünbüli var.
Nǝ gülşǝndir yüzün kim çevrǝsindǝ,
Hǝzaran ǝndǝlibü bülbüli var.
Necǝ mǝstü xumar olmaya çeşmin,
Önündǝ lǝblǝrin kimi müli var.
Inanma zülf-ǝhdinǝ, Xǝtai,
Kim onun bir başıvü min dili var!
***
Aşiq oldur kim, sözü canü dililǝ yar bir,
Bir durur aşiq ǝzǝldǝn sevgili dildar bir.
Əhli-eşqin mǝniyi-zatü süfati bir durur,
Adǝmǝ qıl sǝcdǝ zahid, qılmagil inkar bir.
Cümlǝnin halın bilǝn sǝnsǝn niyǝ bildirmǝyǝn,
Demǝ hǝr namǝhrǝmǝ gǝr qılmasa iqrar bir.
Olmadı bu sirrǝ mǝhrǝm hǝr xǝsisi-kǝcsüxǝn,
Dǝrdimin dǝrmanı doğru, yar bir, ǝttar bir.
Pir birdir, sirr bir, iqrar bir, köftar bir,
Ikilik sığmaz bu yolda, sirr ilǝ sirdar bir.
Sǝn bilirsǝn bǝndǝnin halın, nǝ bilsin bilmǝyǝn,
Birmidir, ya yüzmidir, ya minmidir, bazar bir.
Atǝşi-eşqin tutuşdurdu vücudim şǝhrini,
Baxaram ki, hur birdir, nur birdir, nar bir.
Sǝdhǝzaran zülm edǝrsǝn, dönmǝzǝm, döndǝrmǝzǝm,
Yüzümü, ya sözümü, ya gözümü, ğǝmxar bir.
Canǝ minnǝtdir nǝ gǝlsǝ ğǝm yemǝn şükr eylǝrǝm,
Canı verdim, başı qoydum, olmuşam bimar bir.
Mǝsti-eşq etdin mǝni, Mǝcnunü ǝmni neylǝrǝm,
Ey susamış qanıma, nǝrgizlǝri xunxar bir.
Ömr birdir, gün bu gündür, yetsǝ dǝm, saǝt demǝz,
Baqi olmaz can bu tǝndǝ, fanidir, ǝdvar bir.
Heç günahsız bǝndǝ olmaz, heç xǝtasız kimsǝ yox,
Sǝn günahın görǝ görkil ǝfv edǝn ğǝffar bir.
Bu dükan yüz min dükandır, hǝq dükanıdır vǝli,
Şǝhr birdir, kar birdir, asılırsan dar bir.
Ey Xǝtai, sǝn tǝvǝkkül hǝqqǝ qılgil çǝkmǝ ğǝm.
On sǝkiz min alǝmǝ hökm eylǝyǝn sǝrdar bir.
****
Şǝmi-hüsnin çövrǝsindǝ canü dil pǝrvanǝdir,
Yanmayan ol şǝmǝ qarşı bixǝbǝr pǝrva nǝdir?
Qaşların mehrabü yüzün mǝscidi-beytülhǝram,
Gözlǝrin meyxanǝvü lǝli-lǝbin peymanǝdir.
Ey müsǝlmanan, mǝni eyb etmǝyiz aşiq deyib,
Kim mǝni valeh qılan ol nǝrkisi-mǝstanǝdir.
Dilbǝrin vǝslindǝn ayrı bu dili-mǝhcurimin,
Fikri ǝnduhü fǝraqü dǝrdilǝ hǝm xanǝdir.
Ey Xǝtai, ǝhli-tohidin qatında bilmiş ol,
Vaizin bihudǝ göftari qamu ǝfsanǝdir.
Sǝnsizin könlüm şǝha, bir külbeyi-viranǝdir,
Kimsǝyǝ ǝrz etmǝzǝm kim, bir yıxılmış xanǝdir.
***
Canǝ-can etdim yǝqin, eylǝ ǝzǝldǝn hǝq bilür,
Canımın, canı mǝnim, şol dilbǝri-cananǝdir.
Getdi ömrüm hiç dinlǝnmǝn vüsalindǝn anın,
Şol mǝhi-namehribanın meyli çün hicranǝdir.
Hǝr gecǝ ta sübh hüsnün şǝminǝ pǝrvanǝ tǝk,
Cümlǝ alǝmlǝr fǝğanimdǝn tutuşub yanǝdir.
Ey Xǝtai, sǝn yǝqin bil kim bu fani dünyada,
Bivǝfalǝrdǝn mǝhǝbbǝt istǝyǝn divanǝdir.
******
Bir qǝtreyi-ǝrǝq ki, yüzündǝn nisar olur.
Sǝhni-zǝmin baharü gülü lalǝzar olur.
Ta şanǝ qıldı zülfini mǝşşateyi-ǝzǝl,
Tabindǝn açılır ki, cahan müşkbar olur.
Rǝna qǝdin, ki, sǝrv sǝhidir müqabili,
Yarǝb, münasibi nǝ sǝbǝbdǝn çinar olur.
Yarın Xǝtai, kuyinǝ can ver, besidqi-dil,
Yarım deyǝn sǝnǝ xaçan ǝğyarǝ yar olur!
*****
Ol gedǝn yarımmıdır, ya ixtiyarımdır gedir,
Bilmǝzǝm canımmıdır, ya suvlu yarımdır gedir.
Tǝndǝ canım qalmadı, anunla olmuşdur rǝvan,
Ol mǝnim ruhi-rǝvanım, ya nigarımdır gedir.
Canım andan ayrı tǝndǝ, bir dǝm ǝylǝnmǝz mǝnim,
Ğǝm mǝni eylǝr hǝlak, ol qǝmküsarımdır gedir.
Qalmadı heç karü bari bu Xǝtai xǝstǝnin,
Anın ilǝ karü barım hǝrçi varımdır gedir.
****
Yandım eşqindǝn ǝya, gül yüzlü dildar, üştǝ gör,
Sǝnsizin alǝmdǝ gǝzmǝk oldu dişvar, üştǝ gör.
Sinǝmin suzindǝn ey dilbǝr, yanır ǝrşilǝ fǝrş,
Ağlaram bülbül kimi bivǝsl-gülzar, üştǝ gör.
Lalǝtǝk bǝnzim saralmışdır fǝraqindǝn sǝnin.
Olmuşam dilxǝstǝvü mǝcruhü bimar, üştǝ gör.
Əhdü peymanını mǝndǝn ey pǝri, sındırma gǝl,
Kim, mǝnǝ zülm eylǝmişdir, cövri-ǝğyar, üştǝ gör.
Bu Xǝtai şol büti-tǝrsa cǝmalın görgǝcin,
Rahibi-deyr olduvü bağladı zünnar, üştǝ gör.
*****
Pǝrişan zülfi-müşkinin güli-xǝndanǝ düşmüşdür,
Ucundan dürlü sevdalar xǝti reyhanǝ düşmüşdür.
Mǝgǝr xurşidimiş hüsnin ki, qıldı alǝmi rövşǝn,
Kim ol rǝxşǝndǝ ǝnvari mǝhi-tabanǝ düşmüşdür.
Qaşın yayını qurmuşsan, bizǝ ǝz ğǝmzǝ hǝr saǝt,
Əya dilbǝr, onun sǝhmi yǝqin kim, canǝ düşmüşdür.
Cǝmalın iştiyaqından eşitmǝzsǝn fǝğanimni,
Vüsalın iftiraqından könül hicranǝ düşmüşdür.
Xǝtai bǝndǝyǝ saqi içirmiş cami sǝhbadǝn,
Görün meyxanǝ küncündǝ, ǝcǝb, mǝstanǝ düşmüşdür...
