divan 3

Hüsni-rüxsarın, kim, oldu canü dil heyran ona,
Vǝdǝyi-dövri-qǝmǝrni tapşırır dövran ona.

Çün sǝnin hüsnün misali-Yusifi-Kǝnandir,
Yüzini hǝr kim ki, görmǝz yoxdurur iman ona.

Atǝşi-eşqindǝ, ey xunxarǝ gözlü dilbǝrim,
Öylǝ yanmışdır bu bağrım yoxdurur dǝrman ona.

Gül yanağın, dilbǝra, bǝs tazǝtǝrdir hǝr zaman,
Qanlı yaşımdan tökǝr hǝrdǝm gözüm baran ona.

Zülmǝti-zülfindǝ könlü bu Xǝtai xǝstǝnin,
Xızra bǝnzǝr kim, görünmǝz çeşmeyi-heyvan ona.




***


Getdi ol dilbǝr, bǝsi dǝrdü bǝla qaldı mana,
Nǝ bǝla, bil kim, yüküş cövrü cǝfa qaldı mana.

Bunca gǝldim, mǝn gǝdayǝ heç inayǝt qılmadın,
Eşigindǝ qaldığım dǝsti-dua qaldı mana.

Müjdǝ gǝldi dilstanimdǝn ki, qǝtl oldu rǝqib,
Şükr kim, biganǝ getdi, aşina qaldı mana.

Anca kövkǝb kimi, yaş tökdi, ğǝmindǝn gözlǝrim,
Yer ilǝ, gög ilǝ keyvan hǝm, baxa qaldı mana.

Ey Xǝtai, zülfi tǝk arındı yüzdǝn Zǝngbar,
Dilbǝri-Çinü Xötǝn, xubi-Xǝta qaldı mana.

Can olmaz isǝ, sǝn tǝki canan yetǝr mana,
Vǝslin bu xǝstǝ könlümǝ dǝrman yetǝr mana.

Hicrin cǝfası eylǝ yıxıbdır bu könlümü,
Hǝr şǝb qapunda nalǝvü ǝfğan yetǝr mana.

Zülmǝt içindǝ abi-hǝyat istǝmǝz könül,
Lǝlin zülali çeşmeyi-heyvan yetǝr mana.

Zahid, qoparma sǝn mǝni meyxanǝdǝn bu gün,
Ruzi-ǝzǝldǝ yar ilǝ peyman yetǝr mana.

Gǝrçi, Xǝtai, getdi ǝlindǝn visali-dust,
Hǝrdǝm xǝyali-didǝyǝ mehman yetǝr mana.


*****


Cana, könüldǝ hǝmdǝm olan qǝm durur mana,
Gör kim, fǝraq evindǝ nǝ hǝmdǝm durur mana.

Ancaq yüzün görǝndǝ sǝnin can degil mǝlul,
Zülfin kimi könül dǝxi bǝrhǝm durur mana.

Dil tǝşnǝ olsa vadiyi-hicrindǝ qǝm yemǝn,
Lǝlin zülali çeşmeyi-Zǝmzǝm durur mana.

Neyçün sevǝrdi xǝstǝ dil, ey bivǝfa, sǝni,
Bu çox bǝla ki, hicrin edǝr kǝm durur mana.

Miskin Xǝtai vǝsl ilǝ yüz il yaşar, müdam,
Bu ömr kim, zǝmanǝdǝ bir dǝm durur mana.

Ey cǝmalın gülstani-baği-minudur mana,
Cǝnnǝti-rizvan ki, derlǝr ol sǝri-kudur mana.

Yüzün üstǝ zülfini ta gördüm, ey ruhi-rǝvan,
Gecǝ-gündüz ağlamaq eşqindǝ xoş xudur mana.

Hicr sǝrgǝrdanlığın çǝrxi-fǝlǝkdǝn görmǝnǝm,
Bu cǝfalǝri qılan ol yari-mǝhrudur mana.

Gecǝlǝr ta sübh olunca uyxu gǝlmǝz eynimǝ,
Ta xǝyalın daima çeşmimdǝ qarşudur mana.

Onca yaş tökdi Xǝtai firqǝtindǝn, ey sǝnǝm,
Xancaru baxsam gözümdǝ yer yüzü sudur mana.


*****


Dilbǝra, eşqin tǝnimdǝ sevgili candır mana,
Pǝrtövi-mehri-rüxun xurşidi-tabandır mana.

Dǝrdi-hicrindǝn sǝnin hǝrgiz şikayǝt qılmazam,
Heç ǝlac etmǝn tǝlǝb, neyçün ki, dǝrmandır mana.

Asitanın xakini vermǝn cǝmii-alǝmǝ,
Hǝr ayağın torpağı mülki-Süleymandır mana.

Ta cǝmalın müshǝfin gördüm, ǝya nuri-ilah,
Zikri-eşqin dildǝ daim, virdi-Qurandır mana.

Ey Xǝtai, xubların cövri vǝfadır aşiqǝ,
Firqǝti, hicri nigarın lütfü ehsandır mana.


******


Getdi ol mǝhru yanımdan, yüz cǝfa qaldı mana,
Cövr bilmǝn, kim, bǝlayi-müntǝha qaldı mana.

Ey pǝri, çox işveyi-hüsninǝ mǝğrur olma kim,
Mülki-fani sanmagil, kim nǝ sana qaldı, mana.

Ta kim, ol xurşidrux getdi gözümdǝn su tǝki,
Göz yaşım onun üzündǝn aşina qaldı mana.

Sǝn gedǝndǝn bǝrlü anca zarü ǝfğan etmişǝm,
Yerü gög, insü mǝlǝk cümlǝ baxa qaldı mana.

Dilbǝrin getdi, Xǝtai, sǝn nedirsǝn dünyanı?
Çünki can getdi, bu tǝn, yarǝb, niyǝ qaldı mana!

Hǝrdǝm ğǝmindǝ nalǝvü ahim yetǝr mana,
Dünya yüzündǝ ol yüzi-mahim yetǝr-mana.

Isbat qılmışam ruxi-zǝrd, ǝşki-sürximi,
Dǝviyi-eşqǝ böylǝ güvahim yetǝr mana.

Alǝm xǝlayiqi mǝnǝ cümlǝ hǝsud ola.
Ol asitanın iti pǝnahim yetǝr mana.

Zahid, ögünmǝ, taleyi-sǝdǝm, deyib yüküş,
Sǝn var işinǝ bǝxti-siyahim yetǝr mana.

Kǝsmǝ ümidi-rǝhmǝti hǝqdǝn, Xǝtai, sǝn,
Cümlǝ xǝtadǝ lütfi-ilahim yetǝr mana.


******


Dilbǝra, ol ay yüzün xyrşidi-tabandır mana,
Bağçan içindǝn axan su, abi-heyvandır mana.

Mǝscidǝ varmaq nǝ hacǝt, dedim, ey zahid, mana,
Ruy ilǝ zülfi anın, küfrilǝ imandır mana.

Müddǝilǝr tǝnǝsindǝn sanmanız kim, mǝn dönǝm,
Ol mǝnim canım içindǝ cani-canandır mana.

Mǝn sǝninlǝ söylǝşǝndǝ gǝr zimistan, gǝr bahar,
Hǝr nǝ çağ görsǝm sǝni, alǝm gülüstandır mana.

Ey Xǝtai, çün sǝnǝ hǝqdǝn nǝzǝrdir hǝr zaman,
Eşqin ilǝ bu hǝyatım baği-rizvandır mana.


*****

Xaki-payin, dilbǝra, bir tac dövlǝtdir mana,
Bǝs yüzün görmǝk sǝnin bǝxtü sǝadǝtdir mana.

Çün qǝmi-eşqindǝ ölmǝkdir, hǝyati-cavidan,
Hǝq bilür ölmǝk deyil, ol eyni-rahǝtdir mana.

Munca kim, dǝrdündǝ zǝhmǝt çǝkmişǝm, ey bivǝfa,
Çünki sǝndǝndir bu zǝhmǝt, cümlǝ rahǝtdir mana.

Gǝrçi mǝndǝn dǝrhicab olursan, ey arami-can,
Yüzünü göstǝrdiyin eyni-inayǝtdir mana.

Düşdǝ gördi dün Xǝtai, yar olubdur hǝmdǝmi,
Ya düşümdür, ya xǝyalım bu nǝ halǝtdir mana.

Ah kim, sǝn getdin, ey ay yüzlü, can qaldı mana,
Can sǝninlǝ getdi cismi-natǝvan qaldı mana.

Taki sǝn getdin yanımdan ey dilaramım mǝnim,
Halǝti-vǝslin könüldǝ pasiban qaldı mana.

Gǝrçi gülzari-cǝmalın getdi qarşımdan mǝnim,
Dildǝ mehri-qamǝtin sǝrvi-rǝvan qaldı mana.

Gǝr nihan oldu gözümdǝn ol pǝri-peykǝr sǝnǝm,
Göydǝ mah anun yüzündǝn bir nişan qaldı mana.

Taki sǝndǝn ayrı düşdi bu Xǝtai xǝstǝdil,
Buyi-muyin müşk ilǝ ǝnbǝrfişan qaldı mana.

****
Hǝq ǝzǝl meyxanǝsindǝn verdi bu cami mana,
Kainat ǝhli tǝǝccüb qıldılar qamu mana.

Bilmǝz idim xǝtti-rüxsarın sifatın söylǝmǝk,
Fitnǝ çeşmin qǝmzǝsi öyrǝtdi ilhami mana.

Sǝbrü aramım gedibdir görmǝzǝm eynimdǝ xab,
Firqǝtin bir eylǝmişdir sübh ilǝ şami mana.

Çox cǝfa hasil olan sǝndǝn mana, ey bivǝfa,
Aqibǝt eylǝr xǝyalın rǝsmi-bǝdnami mana.

Köynǝyindǝn çıx, dedim şol sǝrv gül xǝndanıma,
Zǝrrǝcǝ qayınmadı göstǝrdi ǝndamı mana.

Ey Xǝtai, zülfinin zǝncirinǝ qeyd etmǝ dil,
Danǝdir xali onun hǝm zülfidir dami mana

Xaki-payın sürmǝdir, eynimǝ ǝnam et mana,
Gǝr qǝbul olmaz müradim sǝndǝn elam et mana.

Dǝrdimin dǝrmani rüxsarini görmǝkdir sǝnin,
Tǝşnǝyǝm billah, dodağın şǝrbǝtin cam et mana.

Çün könül xalin ucundan düşdü zülfin qeydinǝ,
Bigünah öldürmǝgil hǝr lǝhzǝ aram et mana.

Istǝmǝn zahirdǝ faş olmaq anınçun gözlǝrǝm,
Mehri-eşqin razini, ey yar, ilham et mana.

Bu Xǝtaidǝn götürgil möhnǝti-hicranını,
Ey pǝriru, tanriçün, ancaq ilzam et mana.

*****

Nitqi-ǝnfasi-Mǝsihin dǝmbǝdǝm candır mana,
Çünki mǝn Xızrǝm dodağın abi-heyvandır mana.

Bilmǝzǝm alǝmdǝ yarǝb, gǝrdişi-ǝyyami-ğǝm,
Lütfi-ehsanınmıdır, ya cövri-hicrandır mana.

Vermişǝm imanımı zǝnciri-zülfin küfrinǝ,
Bǝndi-zülfin küfrini gördüm nǝ imandır mana.

Dün rǝqibi-kafiri-gümrahilǝ eybindǝ kim,
Hǝr hekayǝtlǝr ki, qıldın cümlǝ pünhandır mana.

Bu Xǝtai birlǝ solmuş bir dǝxi, ey şahi-hüsn,
Ta dǝhanın xatǝmi-mehri-Süleymandır mana.

*****
Ya ilahi, istǝrǝm sǝndǝn bu ǝnami mana,
Edǝsǝn hǝmdǝm kim, ol sǝrvi-gülǝndamı mana.

Şol büti-namehriban hǝrgiz mǝni yad etmǝdi,
Bir mǝhǝbbǝt qılmadı axır sǝrǝncamı mana.

Cövri-hicran çǝkdiyimdǝn qalmayıbdır taqǝtim.
Ya nǝsib etsin nolaydı sǝbrü aramı mana.

Könlüm aldın bitǝkǝllüf, canımı almaqdurur,
Güldürür eşqindǝ dayim hasilin ami mana.

Keçdi ömrün ey Xǝtai, uş bu zaye dünyada,
Şol vǝfasız dilbǝridǝn vermǝdi kami mana.


******
Dust yolunda hǝlal olsun dila, qeyrǝt sana,
Qeyridǝn bir zǝrrǝ minnǝt çǝkmǝdǝn rǝHmǝt sana.

Ol sǝnǝm ǝzmi-sǝfǝr etdi, könül, ǝylǝnmǝ kim,
Bir nǝfǝs didar gör kim, qalmaya hǝsrǝt sana.

Ey dilü din, siz çıxın evdǝn ki, dildarım gǝlür,
Sǝn dǝ ey can, durma kim, biz vermişiz rüxsǝt sana.

Çareyi-behbudimi sordum müalicdǝn, dedi,
Dǝrd dǝrdi-eşqisǝ mümkün deyil sǝhhǝt sana.

Ey Xǝtai, sǝn şǝhidi-qǝmzeyi-dildarsǝn,
Hǝşrdǝ rǝşk aparır yetmiş iki millǝt sana!


******

Roşǝn yüzün ki, zülfin olubdur niqab ona,
Nisbǝtdir ǝbr içindǝ mǝhü afitab ona.

Eşqin sǝnin ki, mǝxzǝni-gǝnci-ilahidir,
Andan durur ki, mǝskǝn olubdur xǝrab ona.

Eşqin nǝdir cahanda sǝnin, ey pǝrisifǝt,
Heyran durur fǝlǝkdǝ gǝzǝn mahtab ona.

Uyğudǝ gözlǝrim necǝ görsün cǝmalını,
Eşqindǝ çünki gǝlmǝdi bir zǝrrǝ xab ona.

Aşiqdurur yanağına zülfin Xǝtai tǝk,
Andan düşǝr bu vǝchilǝ bu piçü tab ona.

*****
Eylǝdim bünyad ǝvvǝl bǝndǝ ǝz nami-xuda,
Ol yaratmış sǝrvǝri-mǝrdan Əliyyül-Mürtǝza.

Aciz olma ey könül, münkir gǝrǝkmǝz ǝhli-dil,
Hǝqtǝala buyruğudur mur ǝlindǝ ǝjdaha.

Eylǝ sultandır ki, yoxdur mislü hǝm hǝmta ona,
Buyruğundan kim, onun çıxmaz şǝhü mirü gǝda.

Kim ki, hǝqqǝ münkir oldu qoy cǝzasıdır onun,
3ǝrrǝcǝ rǝhm etmǝgil sǝn ta kim, ol halın duya.

It rǝqiblǝr tǝnǝ edǝrsǝ Xǝtai, hǝqqǝ sal,
Olma qǝmgin kim, sana qıldığını hǝqdǝn tapa.

******
Canü dilmi qoymuşam yolunda mǝn ey dilrüba,
Taki uyxuda görǝr mǝn sǝn tǝki bir mǝhliqa.

Taki eşqinin bǝlası canıma kar eylǝdi,
Ey tǝbibim, bilmǝzǝm kim, varmı bu dǝrdǝ dǝva?

Daneyi-xalinǝ ta kim, mürği-can qıldı tǝmǝ,
Dami-zülfin hǝlqǝsinǝ oldu canım mübtǝla!

Ey mürüvvǝt mǝdǝni, mǝndǝn kǝrǝm qılma diriğ,
Qǝnbǝrinǝm mǝn sǝnin şahım bǝeşqi-Mürtǝza!

Özgǝ aşiqlǝr ǝgǝrçi dil verǝr dildarına,
Bu Xǝtai xǝstǝ gör, yolunda qıldı can fǝda.

****
Ey könül, sidqilǝ hǝr kim şah ilǝ yoldaş ola,
Yüz gǝrǝk döndǝrmǝyǝ hǝr necǝ kim, yoldaş ola.

Yolu gǝr daş ola, gǝr yay ola, gǝr oxü qılınc,
Mürşidindǝn dönǝnin mǝnidǝ ismi laş ola.

Qul gǝrǝk tanıda öz doğruluğun hǝq yoluna,
Etiqaddan azmaya gǝr bayü gǝr qǝllaş ola.

Ey könül, cǝhd eylǝ gǝl, doğru yola gör şahı sǝn,
Aqibǝt qǝlbi çıxar hǝr kimsǝ kim, qǝllaş ola.

Ey Xǝtai, sidqilǝ bu şah ǝyağinǝ gǝlǝn,
Aqibǝt bir gün gümansız xǝlq içindǝ baş ola.

****

Hǝr kimǝ kim, sǝncǝliyǝn bir pǝrivǝş yar ola,
Əqlü huşü xani-manından dǝxi avar ola.

Başinǝ hǝr kimsǝnin düşsǝ saçın sevdalǝri,
Tǝrk edüb dünyanı ömründǝn dǝxi bizar ola.

Sǝn tǝki alǝmdǝ olmaz, gǝr olarsa dilbǝra,
Bu gözü cadusifǝt, hǝm qaşları mǝkkar ola.

Dǝrdü ğǝm gǝldikcǝ sǝndǝn, şad olurmǝn dilbǝra,
Görüm onları mǝnim könlümdǝ bǝrxurdar ola.

Qıla dönmüşdür vücudim, möhnǝti-cövrin çǝkǝ,
Sağ gǝzǝn düşmǝnlǝrin bu bǝndǝ tǝk bimar ola.

Hǝmdǝmin daim rǝqib olmuşdur ey, gül yüzlü yar,
Xanda bir gül bitsǝ, lazımdır yanında xar ola.

Eşqinǝ hǝr kim giriftar oldu, ey kafǝr necǝ,
Şeyx Sǝnan tǝk belinǝ bağlayan zünnar ola.

Vǝsl ilǝn şad eylǝ qurtar, dǝrdü ğǝmlǝrdǝn mǝni,
Dǝrdi-hicranın çǝkǝn ki, bu dili-ǝfkar ola.

Varmıdır bir kimsǝ, yarǝb, ǝhli-üşşaq içrǝ yar.
Bu Xǝtai xǝstǝdiltǝk aşiqi-didar ola?!

******
Ey bǝndǝ, gǝr cǝhanda pǝnahın ilah ola,
Kǝmtǝr qulun mǝqamı sǝnin padişah ola.

Aşiq odur ki, dǝvi edǝrsǝ bu sözünǝ,
Qanlı yaşilǝ çöhreyi-zǝrdi güvah ola.

Mehrabi var o zahidin, amma ki, aşiqǝ,
Mǝşuqinin ǝyaği izi, qiblǝgah ola.

Bǝdxahım ola cümlǝ-cahan çǝkmǝzǝm mǝlal,
Çün ol sǝnǝm mǝnimlǝn ǝgǝr nikxah ola.

Başdan-ayağa bǝndǝ Xǝtai xǝtalidir,
Zahid, xaçan ki, xubları sevmǝk günah ola?

******
Neylǝrǝm ol cǝnnǝti içindǝ dildar olmasa,
Qoy anı viranǝ qalsın bağçada bar olmasa.

Ğǝflǝt ǝhli qaldı hǝqdǝn şöylǝ bil kim, binǝsib.
Qanda didarı görür, ol bunda bidar olmasa.

Dünyada aşiq olan geydi mǝlamǝt donunu,
Hǝr yetǝn aşiq olurmu dǝrd ana kar olmasa.

Aşiqin meydanda başı top yerinǝ çalınur,
Başını meydana qoymaz kim ki, sǝrdar olmasa.

Doğruluq dost qapısıdır, doğru gǝl gir bu yola,
Əyri meydanda utanur, onda iqrar olmasa.

Ey Xǝtai, gövhǝri xǝrc eylǝmǝ nadanǝ sǝn,
Gövhǝrin qǝdrini bilmǝz gǝr xiridar olmasa.

******
Hüsnin bǝyani sureyi-Yasinü Hǝlǝta,
Ey Kǝbeyi-mübarǝkü vey Mǝrveyi-Sǝfa.

Dövri-fǝlǝk verirsǝ mǝnǝ ixtiyarını,
Bir tari-muyini du cǝhana qılam baha!

Gǝlmiş deyil, gǝlibdürǝ bilmǝz beruzi-hǝşr,
Dövri-qǝmǝr sǝnin tǝki bir şahi-mǝhliqa.

Kim ki, vüsalın istǝsǝ ixlasilǝ sǝnin,
Üstündǝ zill sayǝ sǝadǝt dutar hüma.

Toprağa bas ayağını, ey gözlǝrim nuri,
Kim, xaki-payini dilǝrǝm bǝhri-tutiya.

Şeydavü mǝstü valehü heyranǝm, ey sǝnǝm,
Ixlasilǝ yolunda mǝnǝm rindü canfǝda.

Xurşidü mahü cümlǝ sitarǝ bir ǝncümǝn,
Qıldı sücud surǝtinǝ ey ǝzizi-ma.

Ruhi-müsǝvvǝr oldu yüzündǝn bǝabü gil,
Sǝnsǝn şǝha, bu ǝhsǝni-tǝqvimǝ kimiya.

Insan deyirdi göydǝ mǝlǝk yoxidi hǝnuz,
Sǝn var idin cahanda, ǝya dürri-ibtida.

Hǝmtası ol şǝhǝnşahi-ǝzǝm nigarımın,
Yoxdur bǝhǝqqi-hörmǝti-övladi-Müstǝfa.

Yarın yolunda xǝstǝ Xǝtai yoruxmǝ tiğ,
Olgil şǝhidi-dǝşti-biyabani-Kǝrbǝla.

******
Taki rüxsarindǝn ǝrrǝhman ǝlǝl-ǝrş-istiva,
Hǝm anın şǝnindǝ münzǝl ayǝti-şǝmsül-züha.

Sureyi-Tahavü Yasinü tǝbarǝk hüsnünǝ,
Gör nǝ tǝzim eylǝmişdir hǝq taala rǝbbǝna.

Münfǝildir, tǝlǝtindǝn dǝr fǝlǝk, xurşidü mah,
Şol cǝhǝtdǝn kim, yüzün-nurindǝn almışdır ziya.

Valehü sǝrkǝştǝdir alǝmdǝ ǝhli-mǝrifǝt,
Vǝchinǝ ey gövhǝri-pakizǝyi-ǝrzü sǝma.

Bu Xǝtaidǝn inayǝt kǝsmǝ, ey şahi-kǝrǝm,
Canǝ yetmişdir cǝfadǝn lütf edib qılgil vǝfa.

****

Minbǝd ǝgǝr mǝnimlǝ hǝbib olsa aşina,
Mǝn canımı yolunda onun eylǝrǝm fǝda.

Gülgün yüzün xǝyalına düşdü könül yenǝ,
Bǝnzim saraldı dǝrdilǝ, manǝndi-kǝhrǝba.

Darülşǝfayǝ getmǝdiyim candan ötrüdür,
Ey cismimin hǝyatı, lǝbindir mǝnǝ şǝfa.

Çeşmin cǝhanda fitnǝvü aşub göstǝrir,
Hǝrdǝm qiyamǝti qoparır qamǝtin mana.

Yastan Xǝtai, yar eşigin etiqadilǝ,
Şamü sǝhǝr dǝ dövlǝtinǝ eylǝgil dua.

*****